Open Access i Open Research Data Pilot w programie Horyzont 2020
Ogólna zmiana w kierunku darmowego dostępu do rezultatów publicznie finansowanych badań to jeden z kluczowych celów Komisji Europejskiej. Ma to służyć zwiększeniu obiegu informacji, a w konsekwencji prowadzić ma do innowacji. W programie Horyzont 2020 plan ten realizowany jest poprzez wprowadzenie ogólnej zasady o otwartym dostępie do publikacji naukowych (Open Access) oraz pilotażu w zakresie danych badawczych (Research Data Pilot).
Czym jest Open Access?
Open Access może być zdefiniowany jako praktyka udostępniania za darmo w internecie treści naukowych, które przede wszystkim dzielą się na:
- publikacje naukowe
- dane naukowe.
Open Access w programie Horyzont 2020
Komisja Europejska uznała, że warto wspierać Open Access i wprowadziła obowiązek zapewnienia darmowego dostępu w internecie do wszystkich recenzowanych publikacji naukowych. Beneficjenci mogą kwalifikować koszty związane z zapewnieniem otwartego dostępu. Komisja wspiera zarówno zielony jak i złoty open access:
- Złoty open access – opublikowanie artykułu w czasopiśmie zapewniającym złoty open access – zazwyczaj związane z opłatą, którą można pokryć ze środków projektu
- Zielony open access – opublikowanie artykułu w czasopiśmie, które nie zapewnia otwartego dostępu – beneficjent musi złożyć artykuł w repozytorium open access w terminie 6 miesięcy (12 miesięcy dla nauk humanistycznych) od daty publikacji w czasopiśmie.
Komisja Europejska na początku funkcjonowania programu Horyzont 2020 wprowadziła pilotażowy program, który obejmował część programu, w którym beneficjenci mieli obowiązek udostępniania danych badawczych w formule Open Access. Od 2017 roku beneficjenci ze wszystkich obszarów mają ten obowiązek. Komisja wyznaje przy tym zasadę „tak otwarte jak to możliwe, tak zamknięte jak jest to niezbędne”, dając beneficjentom możliwość wypisania się z obowiązkowego udostępnienia danych badawczych.
Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się na portalu Komisji Europejskiej.
