Komisja Europejska wskazała, które instytucje szkolnictwa wyższego z całej Europy staną się częścią pierwszych Uniwersytetów Europejskich. W tym gronie znalazło się pięć polskich uniwersytetów. Uniwersytety Europejskie (European Universities) przyczynią się do poprawy jakości oraz atrakcyjności europejskiego szkolnictwa wyższego, a także wzmocnienia współpracy pomiędzy instytucjami, ich studentami oraz pracownikami.

Spośród 54 otrzymanych wniosków, wybrano 17 Uniwersytetów Europejskich obejmujących 114 instytucji szkolnictwa wyższego z 24 państw członkowskich (zob. załącznik), na podstawie oceny przeprowadzonej przez 26 niezależnych ekspertów zewnętrznych, w tym rektorów, wykładowców oraz naukowców, wyznaczonych przez KE. Są wśród nich polskie uczelnie: Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Gdański i Uniwersytet Opolski.

• Uniwersytet Warszawski należy do sojuszu 4EU+, w którym znajdują się również: Uniwersytet Sorboński, Uniwersytet w Heidelbergu i Uniwersytet Karola w Pradze (od marca 2018 roku) oraz Uniwersytet Kopenhaski i Uniwersytet w Mediolanie (od października 2018 roku).
• Uniwersytet Gdański wchodzi w skład konsorcjum European University of the Seas. Związek ten tworzą też: Universidad de Cádiz (Hiszpania), Sveučilište u Splitu (Chorwacja), Université de Bretagne Occidentale (Francja), Christian-Albrechts-Universität zu Kiel (Niemcy) oraz L-Università ta` Malta (Malta).
• Uniwersytet Jagielloński jest częścią związku UNA Europa. Tworzy go siedem uczelni: Katolicki Uniwersytet Lowański (Belgia); Université Paris 1 (Francja); Uniwersytet Complutense w Madrycie (Hiszpania), Wolny Uniwersytet Berliński (Niemcy), Uniwersytet Edynburski (W. Brytania), Uniwersytet Boloński (Włochy) i Uniwersytet Jagielloński.
• Z kolei Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest sygnatariuszem konsorcjum EPICUR (European Partnership for an Innovative Campus Unifying Regions). Partnerami UAM są: University of Strasbourg (lider projektu, Francja); University of Amsterdam (Holandia); Albert-Ludwigs-University Freiburg (Niemcy); Karlsruher institut für technologie (Niemcy); University of Haute-Alsace (Francja); University Bodenkultur Wien (Austria); Aristotle University of Thessaloniki (Grecja).
• Natomiast Uniwersytet Opolski jest częścią konsorcjum FORTHEM, w której skład wchodzą też Johannes Gutenberg-Universitat Mainz (Niemcy), Jyvasylan Yliopisto (Finlandia), Latvijas Universitate (Łotwa), Universita Degli Studi di Palermo (Włochy), Universite Dijon Bourgogne (Francja).

Uniwersytety Europejskie stanowią transnarodowe sojusze instytucji szkolnictwa wyższego z całej UE, które łączy wspólna długoterminowa strategia, i które promują europejskie wartości oraz europejską tożsamość. Celem tej inicjatywy jest znaczne wzmocnienie mobilności studentów oraz pracowników, a także podniesienie jakości, włączającego charakteru oraz konkurencyjności europejskiego szkolnictwa wyższego. W skład sojuszy wchodzi szeroki wachlarz instytucji szkolnictwa wyższego z całej UE, począwszy od szkół wyższych nauk stosowanych i politechnik, przez akademie sztuk pięknych, a skończywszy na wszechstronnych szkołach wyższych nastawionych na intensywną działalność naukową.

Uniwersytety Europejskie staną się międzyuniwersyteckimi kampusami, między którymi studenci, doktoranci, pracownicy oraz badacze będą mogli swobodnie się przemieszczać. Będą się dzielić wiedzą fachową, platformami oraz zasobami w celu realizacji wspólnych programów nauczania lub modułów obejmujących różne dyscypliny. Te programy nauczania będą bardzo elastyczne i umożliwią studentom dostosowanie procesu edukacji do własnych potrzeb, wybranie co, gdzie i kiedy będą studiować oraz otrzymanie europejskiego dyplomu. Uniwersytety Europejskie przyczynią się także do zrównoważonego rozwoju gospodarczego regionów, w których będą się znajdowały, z uwagi na fakt, że studenci będą ściśle współpracować z przedsiębiorstwami, lokalnymi władzami, pracownikami naukowymi oraz badaczami celem znalezienia rozwiązań na wyzwania stojące przed tymi regionami.

Pierwszych 17 Uniwersytetów Europejskich otrzyma łącznie ok. 85 mln euro. Każdy z sojuszy otrzyma w ciągu najbliższych trzech lat do 5 mln euro na rozpoczęcie wdrażania swoich planów i przetarcie ścieżki dla pozostałych instytucji szkolnictwa wyższego z całej Europy. Ich postępy będą ściśle monitorowane.

Początkowo zakładano, że na nową inicjatywę w ramach programu Erasmus+ przeznaczona zostanie kwota w wysokości 60 mln euro, co pozwoliłoby na sfinansowanie 12 sojuszy. Zwiększono ją jednak do 85 mln euro, co pokryje potrzeby finansowe 17 sojuszy.

Ten pierwszy konkurs (wraz z drugim, który zostanie ogłoszony na jesieni) pozwoli przetestować różne modele wdrażania koncepcji Uniwersytetów Europejskich i ocenić potencjał tej inicjatywy pod kątem poprawy systemu szkolnictwa wyższego. Komisja zaproponowała pełne wdrożenie inicjatywy dotyczącej Uniwersytetów Europejskich w ramach programu Erasmus+ ze znacznie zwiększonym budżetem w ramach następnego długoterminowego budżetu UE na lata 2021–2027. Podczas gdy niektóre sojusze są wszechstronne i obejmują wszystkie obszary, inne skupiają się na przykład na zrównoważonym rozwoju miejskich obszarów przybrzeżnych, naukach społecznych lub kwestii zdrowia na świecie. W skład każdego z sojuszy wchodzi średnio siedem instytucji szkolnictwa wyższego z całej Europy, co prowadzi do powstania nowych partnerstw.

(Źródło: Komisja Europejska)