Przełomowy pomysł, wytrwałość i profesjonalne wsparcie administracyjne – to najczęściej wymieniane składniki sukcesu przez tych, którzy zdobywają europejskie granty. Przeczytaj, co o doświadczeniach z udziału w programie Horyzont 2020 mówią beneficjenci.

Prof. dr hab. Zygmunt Lalak, prorektor ds. badań UW

Uniwersytet Warszawski znacząco zwiększył udział Polski w programie Horyzont 2020, pozyskując niemal 32 mln euro na rozwój badań i innowacji w kraju. Jest także podmiotem, który koordynuje projekty o największej wartości – 16,5 mln euro.

Na Uniwersytecie Warszawskim wspieramy potencjał naukowy, staramy się przede wszystkim stworzyć optymalne warunki do pracy badawczej, inwestujemy w infrastrukturę, prowadzimy wewnętrzne programy grantowe. W ramach programu Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza realizujemy działania, które sprzyjają pozyskiwaniu prestiżowych międzynarodowych projektów, a także wspomagają ich skuteczną realizację.

Biuro Międzynarodowych Programów Badawczych oraz sekcje obsługi badań naukowych i sekcje finansowe w poszczególnych jednostkach zapewniają obsługę administracyjną i finansową projektów. Aktywnie poszukują kandydatów na wnioskodawców, pomagają w planowaniu ścieżki rozwoju kariery naukowej, organizują spotkania mentoringowe, warsztaty i konsultacje indywidualne, a także zachęcają do udziału w programie UWERTURA Narodowego Centrum Nauki na staże w zagranicznych zespołach naukowych, które realizują granty Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (European Research Council, ERC).

Dotychczasowi laureaci grantów ERC dzielą się swoimi doświadczeniami z innymi naukowcami, którzy zamierzają się ubiegać o grant. Stają się mentorami młodszych kolegów, recenzują pomysły naukowe, opiniują wnioski, odbywają spotkania indywidualne, a także uczestniczą w panelach próbnych przed drugim etapem konkursu (Starting Grants i ERC Consolidator Grants), do których zapraszani są eksperci spoza UW, również naukowcy zagraniczni.

Te wszystkie działania są jednak tylko dodatkiem do talentu naszych naukowców. Bez nich nawet najlepszy system wsparcia czy najnowocześniejsza aparatura nic by nie dały.

Anna Dymowska, partner w FundingBox

Spółka pozyskała jedną dziesiątą całego budżetu (8,5 proc.) przyznanego polskim beneficjentom. Z uwagi na to, że FundingBox to dystrybutor kaskadowy pieniędzy z Komisji Europejskiej do podmiotów z całego świata, które biorą udział w dofinansowanych projektach, tylko część tego budżetu została w kraju. FundingBox to także firma, która samodzielnie prowadzi projekty o wartości 15 mln euro, a tym samym jest w TOP3 polskich podmiotów koordynujących projekty z ramienia Polski.

Pewnie nie będzie dla nikogo zaskoczeniem, jeśli powiem, że pozyskiwanie funduszy z programów ramowych bardziej przypomina wyścig długodystansowy niż sprint. Oczywiście organizacje muszą przede wszystkim wiedzieć, że istnieje taka możliwość, i tu praca Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE ma kluczowe znaczenie dla rozpowszechniania informacji publikowanych przez KE. Aby odnieść sukces, organizacje muszą połączyć podejście strategiczne (zidentyfikowanie i uszeregowanie pod względem ważności tematów, które mają znaczenie) ze zoptymalizowanym zasięgiem swojej sieci kontaktów (tj. budowanie nowych relacji i utrzymywanie obecnych). Wszystko to wymaga czasu i poświęcenia. Dotarcie do właściwych partnerów jest najtrudniejszym aspektem równania, ponieważ zależy w dużej mierze od czynników zewnętrznych.

Oczywiście nie można lekceważyć znaczenia czasu poświęconego na przygotowanie dobrego wniosku, ponieważ konkurencja jest duża. Idea projektu, a szczególnie jego wartość dodana, musi być wyraźna, jasno wyjaśniona i odpowiednio przedstawiona w formularzu zgłoszeniowym. Ten szczegół, jakim jest właściwa prezentacja projektu, jest oczywisty, ale jednak bardzo trudny do zrealizowania, tym bardziej że musimy to zrobić, choć w znanym, to jednak w obcym języku.

Dr Jacek Gajewski, koordynator Projektów Międzynarodowych, Narodowe Centrum Badań Jądrowych w Świerku

NCBJ w Świerku to jeden z pięciu polskich podmiotów, które najbardziej zwiększyły udział Polski w programie Horyzont 2020. NCBJ pozyskał 17,5 mln euro na rozwój badań i nowych technologii jądrowych.

Uczestnictwo w programach ramowych UE i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej to dla nas szansa na współpracę naukową w ramach głównych światowych trendów badawczych. W ramach kończącego się programu Horyzont 2020 stworzyliśmy międzynarodowe centrum badawcze o nazwie NOMATEN, które działa według światowych standardów organizacyjnych i prowadzi badania sprofilowane na potrzeby polskiego przemysłu i medycyny.

Aby efektywnie pozyskiwać fundusze zagraniczne na działalność badawczą i rozwojową, mamy w naszych strukturach dwa zespoły, które zajmują się pozyskiwaniem grantów zewnętrznych, pisaniem wniosków projektowych i ich rozliczaniem. Bardzo ważne jest dla nas to, aby powstawały w Polsce infrastruktury badawcze, aby inicjowane i organizowane były długofalowe współprace naszych ekspertów w ramach międzynarodowych sieci i komitetów eksperckich. Widzimy też potrzebę stworzenia systemu kształcenia kierowników projektów i organizatorów prac badawczych oraz specjalistów do spraw kontaktów z przemysłem.

Mateusz Sagan, dyrektor handlowy, SDS Optics

SDS Optics to jeden z trzech polskich MŚP, które w największym stopniu zwiększyły udział Polski w programie Horyzont 2020. Firma pozyskała niemal 4 mln euro na rozwój technologii, która może zastąpić tradycyjną biopsję w diagnostyce nowotworowej.

Małe i średnie firmy są małe i średnie, a pozyskanie pieniędzy z programu ramowego wymaga wielkiego zaangażowania. Jakie są trzy kluczowe czynniki sukcesu z perspektywy organizacji?

Z programu Horyzont 2020 pozyskaliśmy niemal 4 mln euro na badania kliniczne i komercjalizację przełomowej technologii do diagnostyki markerów nowotworowych w rakach piersi. Nie było to łatwe. Grant pozyskaliśmy dopiero za trzecim podejściem. Z perspektywy czasu mogę powiedzieć, że o skuteczności MŚP w pozyskiwaniu pieniędzy z programu ramowego UE decydują trzy czynniki. Po pierwsze, przełomowa technologia. Należy być przygotowanym z oceną własnego pomysłu, mieć oceny ekspertów zewnętrznych, szczególnie gdy mówimy o projektach medycznych czy bardzo zaawansowanych technologii. Konkurencja jest tak duża, że finansowanie otrzymują tylko najbardziej przełomowe projekty. Drugim czynnikiem jest wytrwałość. Rzadko komu udaje się pozyskać grant za pierwszym podejściem. Nie byłoby to też możliwe bez zespołu. Żadna firma nie wypełni sama tak skomplikowanego wniosku grantowego.

Jacek Szymanek, członek zarządu Mostostal Warszawa SA

Mostostal Warszawa SA to jedna z pięciu polskich dużych firm, które najbardziej zwiększyły udział Polski w programie Horyzont 2020. Firma pozyskała niemal 2,3 mln euro na rozwój inteligentnego budownictwa w kraju.

Od 15 lat uczestniczymy w programach ramowych Unii Europejskiej, dzięki czemu możemy tworzyć innowacyjne technologie w sektorze budowlanym. Projekty, które realizujemy, są związane z materiałami budowlanymi, efektywnością energetyczną i cyfryzacją. W tym zakresie szczególną rolę odgrywa technologia BIM (ang. Building Information Modeling), która umożliwia ciągły i natychmiastowy dostęp do informacji o projekcie, jego kosztach i harmonogramach. W sektorze budowlanym wykorzystanie tego systemu zarządzania budynkami to oczywista droga rozwoju. Udział w programie Horyzont 2020 pozwolił nam sfinansować wiele projektów spójnych z naszą strategią rozwoju na rynku i zgodnych z globalnymi trendami w zakresie inteligentnego budownictwa.

Prof. dr hab. Magdalena Król, kierownik Samodzielnej Pracowni Biologii Nowotworu w Instytucie Biologii SGGW, współzałożycielka firmy Cellis, w której rozwija komórkową terapię nowotworów

Prof. dr hab. Magdalena Król jest przykładem naukowczyni, która pozyskała dwa granty Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (European Research Council, ERC) na rozwój badań i innowacji w kwocie ponad 1,56 mln euro. Jej projekt naukowy został uznany za jeden z 10 flagowych projektów realizowanych przy wsparciu ERC przez ostatnią dekadę.

Aplikowałam o grant Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, ponieważ miałam pomysł na ambitny, długoletni projekt, w dodatku obarczony bardzo dużym ryzykiem. Obecnie system polskich grantów nie wspiera innowacji – wygrywają projekty przewidywalne i krótkie. Nie ma możliwości pozyskania tak „dużych” grantów dla młodych naukowców jak te, które są przyznawane w ramach programów ramowych KE poprzez Europejską Radę ds. Badań Naukowych. Taki grant to niewyobrażalna wolność, niezależność i swoboda, której naukowiec potrzebuje jak powietrza. Dzięki temu projektowi moja kariera zawodowa przyspieszyła i nabrała innego wymiaru – stałam się przedsiębiorcą. Mam start-up, w którym zamieniam to, co odkryłam dzięki grantowi z KE, w prawdziwą terapię. Do tego mam najwspanialszy na świecie zespół współpracowników.