28 międzynarodowych partnerów z 14 krajów, wśród nich Instytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk oraz Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, rozpoczęło nowy projekt badawczy INCREASE, którego celem naukowym jest identyfikacja zasobów genetycznych czterech ważnych, tradycyjnie uprawianych roślin strączkowych w Europie: ciecierzycy, fasoli zwyczajnej, soczewicy i łubinu. Opracowanie wydajnych i skutecznych narzędzi badawczych pozwoli na zwiększanie bioróżnorodności w europejskim rolnictwie. Projekt otrzymał dofinansowanie w wysokości 7 mln euro na okres pięciu lat, w ramach programu Horyzont 2020.

Projekt INCREASE (Intelligent Collections of Food Legumes Genetic Resources for European Agrofood Systems) łączy innowacyjne podejścia badawcze w dziedzinie genetyki i genomiki roślin, wysokoprzepustowe metody fenotypowania, w tym fenotypowania molekularnego, z najnowszymi osiągnięciami w zakresie technologii informatycznych i sztucznej inteligencji – w celu opracowania ulepszonego systemu ochrony i zarządzania zasobami genetycznymi gatunków strączkowych uprawianych w Europie oraz promocji i waloryzacji roślin strączkowych.

– Bez wątpienia, wykorzystanie zasobów genetycznych roślin uprawnych jest kluczem do ich skutecznej ochrony – mówi Roberto Papa, profesor genetyki roślin na Università Politecnica delle Marche w Ankonie we Włoszech, koordynator naukowy projektu. – Projekt INCREASE skupia wiele zainteresowanych podmiotów m. in. sektor małych i średnich przedsiębiorstw, instytucje badawcze i organizacje pozarządowe. Ponadto, przetestujemy całkowicie nowy model wykorzystujący zasoby genetyczne dla czterech gatunków roślin strączkowych, ważnych z punktu widzenia żywienia człowieka. W dłuższej perspektywie nowe narzędzia i procedury badawcze będą mogły zostać użyte w badaniach zasobów genetycznych innych roślin, rewolucjonizując w ten sposób perspektywę ochrony zasobów genetycznych i chroniąc różnorodność upraw w skali globalnej – dodaje prof. Papa.

Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB ma za zadanie gromadzenie i utrzymywanie w stanie żywym zasobów genowych roślin, w tym roślin strączkowych. W kolekcjach znajduje się szereg unikatowych genotypów uzyskanych poprzez zbiory w terenie lub w wyniku  prac hodowlanych. Zdeponowane materiały genetyczne (m. in. łubinu białego i fasoli zwyczajnej) zostały udostępnione na potrzeby projektu, a doświadczenie Zespołu zostanie wykorzystane w ocenie cech użytkowych.

Instytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu jest zaangażowany w prace naukowe zmierzające do opracowania panelu zasobów genetycznych łubinu białego i andyjskiego. Opracowane w ten sposób „Inteligentne Kolekcje” łubinów pozwolą na zwiększenie ich wykorzystania w hodowli roślin, a w konsekwencji żywieniu ludzi – stając się nowym źródłem białka w nowoczesnych stylach odżywiania się. Są to badania pionierskie i innowacyjne dla tej grupy roślin strączkowych – po raz pierwszy zostanie przetestowana tak duża liczba genotypów łubinów, uzyskanych we współpracy z wieloma bankami genów w Europie i na świecie.

Projekt INCREASE kieruje się zasadami Komisji Europejskiej: „otwarta nauka, otwarte innowacje i otwartość w świecie nauki”. W tym celu przetestuje także zdecentralizowane podejście do ochrony zasobów genetycznych z udziałem obywateli (Citizen Science Experiment). Obywatele zdobędą wiedzę na temat bioróżnorodności roślin strączkowych, aktywnie zaangażują się w działania związane z oceną i ochroną zasobów genetycznych. Ponadto, będą mogli wziąć udział w aktywnej wymianie/dzieleniu się nasionami za pośrednictwem specjalnie opracowanej aplikacji mobilnej INCREASE.

Koordynator projektu:    Università Politecnica delle Marche, Włochy

Prof. Roberto Papa,  Tel.: +39 0712204984,

E-Mail: r.papa@univpm.it

Zarządzanie projektem: EURICE GmbH

Dr Bianca Dibari, Tel.: +49 1741945362, E-Mail: b.dibari@eurice.eu

Badania dot. łubinów: Instytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk

Dr hab. Karolina Susek, Tel. +48 512080518 ,

E-mail: ksus@igr.poznan.pl

Krajowy Koordynator ds. Zasobów Genetycznych Roślin:

Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB,  Dr Wiesław Podyma, Tel.: +48 692539212

E-Mail: w.podyma@ihar.edu.pl