Powstały pod przewodnictwem IBL PAN projekt NEP4DISSENT – New Exploratory Phase in Research on East European Cultures of Dissent  (Nowe odkrycia naukowe w badaniu wschodnio-europejskich kultur oporu) uzyskał finansowanie ze środków europejskich w ramach programu COST na stworzenie międzynarodowej sieci badawczej (Akcja COST nr CA16213). Sieć będzie rozwijać nowe podejścia i programy badawcze poświęcone kulturowemu wymiarowi dziedzictwa oporu i ruchów dysydenckich w krajach byłego bloku socjalistycznego 1945-1989.

Innowacyjność planowanych działań wynika z kombinacji założeń badawczych, z których najważniejsze to:

• zwrot w stronę badania kultury zamiast koncentracji na zjawiskach ściśle politycznych;
• przyjęcie perspektywy ponadnarodowej i porównawczej, która wzbogaci dorobek badawczy w skali narodowej;
• badanie szerokiego spektrum zjawisk kultury, od literatury i piśmiennictwa, przez sztuki wizualne i film, po naukę i oświatę;
• objęcie zakresem badań, obok kultury niezależnej, zagadnień państwowego nadzoru nad kulturą;
• badanie „szarej strefy” opozycyjności, czyli zjawisk mieszczących się pomiędzy przystosowaniem a oporem.

Akcja będzie także wprowadzać narzędzia cyfrowe do praktyki badawczej oraz wzmacniać umiejętności twórczego upowszechniania wyników badań, stając się platformą współpracy międzyśrodowiskowej dla badaczy, informatyków oraz przedstawicieli świata bibliotek, archiwów, galerii i muzeów.

Cele projektu będą realizowane poprzez organizowanie konferencji i spotkań warsztatowych w ramach grup roboczych, szkoleń, staży międzynarodowych oraz konferencji naukowych. Wyniki badań będą publikowane w formie raportów i artykułów w recenzowanych czasopismach naukowych.

Sieć badawczą utworzyło 55 uczestniczek i uczestników z 21 krajów, reprezentujących wiodące ośrodki badawcze w Europie, uznane instytucje dziedzictwa kulturowego, organizacje pozarządowe  oraz prywatne firmy z doświadczeniem w dostarczaniu cyfrowych usług dla naukowców.  Akcje COST mają charakter otwarty, więc liczba krajów i instytucji może jeszcze wzrosnąć.

Projekt został przygotowany przez zespół IBL PAN: dr Maciej Maryl (kierownik), mgr Piotr Wciślik, dr Nina Hoffman.

IBL PAN jest pierwszą polską jednostką naukową, która zdobyła grant COST w dziedzinie nauk humanistycznych.