Przyjęta 16 stycznia 2018 r. pierwsza w historii ogólnoeuropejska strategia w dziedzinie tworzyw sztucznych jest jednym z elementów procesu przechodzenia na gospodarkę o bardziej zamkniętym obiegu. Zgodnie z nowymi planami, do roku 2030 wszystkie opakowania z tworzyw sztucznych na rynku UE będą nadawać się do recyklingu, zmniejszy się zużycie tworzyw sztucznych jednorazowego użytku, a ponadto zostaną wprowadzone ograniczenia dotyczące celowego stosowania mikrodrobin plastiku.

Europejczycy wytwarzają co roku 25 milionów ton odpadów z tworzyw sztucznych, ale mniej niż 30 proc. z nich zbiera się do recyklingu. Na całym świecie tworzywa sztuczne stanowią 85 proc. odpadów plażowych. Tworzywa sztuczne przedostają się nawet do naszych płuc i trafiają na nasze stoły: mikrodrobiny plastiku są obecne w powietrzu, wodzie i żywności. Strategia zapewni ochronę środowiska przed zanieczyszczeniem tworzywami sztucznymi, a jednocześnie wsparcie wzrostu i innowacji, tworząc nowe możliwości inwestycyjne i miejsca pracy.

Wiceprzewodniczący KE Frans Timmermans, odpowiedzialny za zrównoważony rozwój, powiedział: – Jeżeli nie zmienimy metod produkcji i sposobów wykorzystywania tworzyw sztucznych, do roku 2050 w oceanach będzie więcej plastiku niż ryb. Musimy powstrzymać przedostawanie się tworzyw sztucznych do wody, żywności, a nawet do ludzkiego organizmu. Jedynym długoterminowym rozwiązaniem jest ograniczenie ilości odpadów z tworzyw sztucznych za pomocą szerszego stosowania technologii recyklingu i ponownego użycia. Jest to wyzwanie, któremu obywatele, przemysł i rządy muszą wspólnie stawić czoło. Realizując unijną strategię w dziedzinie tworzyw sztucznych, wcielamy również w życie nowy model biznesowy o bardziej zamkniętym obiegu. Musimy inwestować w nowe innowacyjne technologie, które zapewnią naszym obywatelom i środowisku naturalnemu bezpieczeństwo, a jednocześnie utrzymają konkurencyjność naszego przemysłu.

Zgodnie z nową strategią Unia Europejska:

• spowoduje, że recykling będzie opłacalnym rozwiązaniem dla przedsiębiorstw: Zostaną opracowane nowe przepisy dotyczące pakowania, aby zwiększyć możliwości recyklingu tworzyw sztucznych stosowanych na rynku i podnieść zapotrzebowanie na zawartość tworzyw sztucznych z recyklingu w opakowaniach. Jako że będą zbierane większe ilości tworzyw sztucznych, powinny powstać udoskonalone i większe zakłady recyklingu, a także lepszy i znormalizowany system selektywnej zbiórki i sortowania odpadów w całej UE. Pozwoli to na oszczędność rzędu 100 euro na tonie zebranych odpadów. Działania te przyniosą także większą wartość dodaną branży tworzyw sztucznych, która zyska na konkurencyjności i będzie bardziej odporna na zmiany.
• ograniczy ilość odpadów z tworzyw sztucznych: Przepisy europejskie już doprowadziły do znacznego ograniczenia stosowania toreb plastikowych w kilku państwach członkowskich. Nowe plany dotyczą tym razem innych jednorazowych przedmiotów z tworzyw sztucznych oraz narzędzi połowowych; przewidują one wsparcie na rzecz krajowych kampanii podnoszących świadomość i określenie zakresu nowych ogólnounijnych przepisów, które mają zostać zaproponowane w 2018 r. na podstawie konsultacji z zainteresowanymi stronami oraz w oparciu o dostępne dane. Komisja podejmie również działania zmierzające do ograniczenia stosowania mikrodrobin plastiku w produktach oraz ustanowienia etykiet do oznaczania biodegradowalnych i nadających się do kompostowania tworzyw sztucznych.
• powstrzyma zaśmiecanie mórz: Nowe przepisy w sprawie portowych urządzeń odbiorczych będą dotyczyły odpadów morskich i będą stanowiły, że odpadów wytwarzanych na statkach lub zebranych na morzu nie można porzucać. Należy je przywozić na ląd, gdzie powinny być odpowiednio zagospodarowane. W przepisach tych uwzględniono również środki ograniczające obciążenie administracyjne portów, statków i właściwych organów.
• zachęci do inwestowania i wprowadzania innowacji:Komisja zapewni organom krajowym i europejskim przedsiębiorcom wytyczne, jak zminimalizować odpady z tworzyw sztucznych u źródła. Innowacje będą silniej wspierane: dodatkowe 100 milionów euro zostanie przeznaczonych na finansowanie opracowywania materiałów bardziej inteligentnych i nadających się w większym stopniu do recyklingu (dzięki czemu proces recyklingu będzie skuteczniejszy) oraz śledzenie i usuwanie substancji niebezpiecznych i zanieczyszczeń z tworzyw sztucznych poddawanych recyklingowi.
• pobudzi zmiany na całym świecie: Oprócz działań na własnym polu Unia Europejska będzie współpracować również z partnerami na całym świecie, aby znaleźć rozwiązania globalne i opracować normy międzynarodowe. Będzie też nadal wspierać działania poza Unią, jak to miało miejsce w przypadku oczyszczania Gangesu w Indiach.

Dalsze działania

Przedstawiony  wniosek dotyczący nowej dyrektywy w sprawie portowych urządzeń odbiorczych zostanie następnie przekazany Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w celu przyjęcia.

Z zastrzeżeniem wymogów w zakresie lepszego stanowienia prawa, Komisja przedstawi wniosek w sprawie tworzyw sztucznych jednorazowego użytku jeszcze w 2018 r.

Zainteresowane strony mają czas do 12 lutego 2018 r. na wzięcie udziału w trwających już konsultacjach publicznych.

Komisja rozpocznie prace nad przeglądem dyrektywy w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych oraz przygotuje wytyczne na 2019 r. dotyczące selektywnej zbiórki i sortowania odpadów.

Pełny wykaz działań i ich harmonogram znajduje się w załączniku do strategii w dziedzinie tworzyw sztucznych i jest dostępny tutaj.

(Źródło: KE)