Ursula von der Leyen, przyszła przewodnicząca Komisji Europejskiej przedstawiła we wtorek oficjalnie listę kandydatów na komisarzy z podziałem na stanowiska. Tekę komisarza ds. innowacji i młodzieży ma objąć Mariya Gabriel (Bułgaria). Obecny komisarz ds. badań, nauki i innowacji Portugalczyk Carlos Moedas odejdzie z urzędu 31 października.
Mariya Gabriel jest obecnie komisarzem ds. gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego, a w nowej Komisji ma przyjąć rozszerzone portfolio, łączące edukację z badaniami i innowacjami (teka „Innowacje i Młodzież”).
Mariya Gabriel przejmie zarządzanie Horyzontem Europa, największym jak dotąd programem badawczym w UE z budżetem ponad 94 mld euro. Oprócz HE szerokie portfolio komisarz Gabriel obejmie obszar edukacji, obecnie nadzorowany przez komisarza ds. edukacji Tibora Navracsicsa.
Zgodnie z „listem misyjnym” skierowanym do Gabriel przez Ursulę von der Leyen, celem jej misji jest „zapewnienie wystarczających przepływów inwestycji w celu przełomowych badań i przełomowych innowacji, zwłaszcza przez Europejską Radę ds. Innowacji”. Gabriel będzie również zobowiązana do współpracy z państwami członkowskimi „w celu zbudowania prawdziwej Europejskiej Przestrzeni Badawczej”, nadzorowania trzykrotnie wiekszego niż poprzedni programu wymiany studentów Erasmus + i zapewnienia „pełnego wdrożenia” inicjatywy europejskich uniwersytetów – programy będące obecnie w kompetencjach komisarza Navracsicsa.
Łączenie zagadnień edukacyjnych i badawczych rodzi pytanie, czy dyrekcje badań i edukacji zostaną połączone. Jednak Jean-Eric Paquet, dyrektor generalny ds. badań, zdementował tę pogłoskę, mówiąc na konferencji Science Business we wtorek, że badania i edukacja pozostaną osobnymi dyrekcjami.
Symboliczny cel
Nominacja dla Mariyi Gabriel jest postrzegana jako sukces Bułgarii, której rząd dąży do poprawy w swoim kraju niskiej pozycji badań i innowacji. W corocznej tabeli wyników innowacji UE klasyfikuje kraj jako „skromnego innowatora”, a wydatki na badania i rozwój „znacznie poniżej średniej UE”.
Jak podaje portal Science Business, mianowanie komisarza z Europy Wschodniej ma szerszy symboliczny cel. Udział UE13 w programach badawczych zarządzanych z Brukseli pozostaje na niskim poziomie. W latach 2007–2013 mniej zamożne kraje otrzymały 4,2% wszystkich funduszy ramowych; od 2014 r. do połowy 2018 r. było to 4,8%. Wnioski z tych krajów stanowią około 10% wszystkich wniosków składanych w ramach programu Horyzont 2020, ale ich wskaźnik sukcesu wynosi 11,8%, w porównaniu do 14,9% w UE15. Jak podkreśla Science Business, szczególnie słabo sobie radzą w najtrudniejszych konkursach, takich jak konkursy Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC) i jej granty na badania pionierskie.
Kwestia nazewnictwa
Christian Ehler, niemiecki europoseł i jeden z dwóch głównych sprawozdawców PE ds. Horyzontu Europa podniósł kwestię, o której mówi wielu, że „jedynym minusem jest to, że brakuje badań w nagłówku (w nazwie stanowiska – dop. red.)”. Twierdzi jednak, że pod względem budżetu i statusu sprawy pozostają bez zmian. Europoseł obiecał „upewnić się, że badania otrzymają takie samo wsparcie, jak zawsze”.
Niepokój wyraził również Jan Palmowski, sekretarz generalny Guild of European Research-intensive Universities: – Niepokojące jest to, że badania nie są zawarte w nazwie stanowiska. Będziemy ściśle współpracować z Komisją, aby upewnić się, że prace uniwersytetów są uznawane.
Nowy zespół Komisji ma objąć urząd 1 listopada 2019 r. Wcześniej Parlament Europejski będzie głosował nad całym kolegium komisarzy. Przed tym głosowaniem odbędą się przesłuchania kandydatów na komisarzy w odpowiednich komisjach. Ostatnim krokiem jest formalne powołanie Komisji Europejskiej przez Radę Europejską.
(Źródło: Science Business)
